بررسی عوامل موثر بر بهره وری در بخش کشاورزی ایران

هدف ما در این تحقیق اندازه گیری بهره وری نیروی کار و سرمایه در بخش کشاورزی ایران و بررسی عوامل موثر بر بهره وری هر یک از این دو عامل است. در این تحقیق ابتدا با استفاده از آمار کلان اقتصادی سال های 87-1353 و بهره گیری از رهیافت بهره وری متوسط تعمیم یافته (gap)، به محاسبه بهره وری نیروی کار و سرمایه در بخش کشاورزی ایران پرداخته شده است. بکارگیری این روش نیازمند تخمین تابع تولید بخش کشاورزی است، لذا ابتدا تابع تولید بخش کشاورزی (تابع تولید کاب داگلاس) تخمین زده می شود. سپس به منظور بررسی عوامل موثر بر بهره وری سرمایه، تأثیر متغیرهای تشکیل سرمایه ثابت ناخالص کل و بخش کشاورزی، صادرات کل و بخش کشاورزی، نسبت نیروی کار به سرمایه و متغیر روند زمانی و به منظور بررسی عوامل موثر بر بهره وری نیروی کار، تأثیر متغیرهای تشکیل سرمایه ثابت ناخالص کل و بخش کشاورزی، صادرات کل و بخش کشاورزی، نسبت نیروی کار به سرمایه، نرخ رشد متوسط درآمد روستاییان، نرخ رشد بارندگی و متغیر روند زمانی از طریق تخمین مدل به روش ardl سنجیده شد. جهت تخمین رگرسیون های مربوط به بهره وری نیروی کار و سرمایه ابتدا ایستایی متغیرها از طریق آزمون های دیکی-فولر، فیلیپس-پرون وkpss بررسی شد. طبق نتایج متغیرهای صادرات بخش کشاورزی، نسبت نیروی کار به سرمایه، نرخ رشد درآمد روستاییان و نرخ رشد بارندگی i(0)، و سایر متغیرها i(1)، می باشند. بر اساس نتایج حاصل از الگوی بلندمدت، تشکیل سرمایه ثابت ناخالص کل، دارای رابطه معنادار و معکوس با بهره وری سرمایه است و متغیرهای تشکیل سرمایه ثابت ناخالص کشاورزی، صادرات کل و بخش کشاورزی، نسبت نیروی کار به سرمایه ومتغیر روند رابطه مستقیم با بهره وری سرمایه دارند. همچنین بر اساس نتایج حاصل از الگوی بلندمدت بهره وری نیروی کار، تشکیل سرمایه ثابت ناخالص کل، صادرات بخش کشاورزی، نسبت نیروی کار به سرمایه، نرخ رشد درآمد روستاییان رابطه مثبت و معنادار با بهره وری نیروی کار دارند و صادرات کل رابطه معکوس و معنادار با بهره وری نیروی کار دارد، همچنین ضریب متغیرهای تشکیل سرمایه ثابت ناخالص بخش کشاورزی و نرخ رشد بارندگی بی معنی است.